Co pyli w maju?

Maj to trudny miesiąc dla osób zmagających się z alergią na pyłki. W tym czasie rozpoczyna się bowiem intensywne pylenie traw, będących popularnym i silnym alergenem.

Problemy sprawia także kilka innych gatunków roślin. Sprawdź, co pyli w maju i jak chronić swój dom przed pyłkami.

W skrócie

• W maju pylą trawy, które silnie uczulają. Popularni przedstawiciele tej grupy to m.in. żyto, wiechlina łąkowa i wyczyniec łąkowy.
• W maju kwitnie też wiele drzew. Niektóre z nich uczulają częściej (np. brzoza), inne sporadycznie (np. sosna).
• Spośród pozostałych roślin kwitnących w maju dla alergików problematyczne mogą być przede wszystkim babka lancetowata, szczaw, rzepak i pokrzywa.
• Najlepszy sposób na ochronę domu przed pyłkiem roślinnym to oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA o wydajności odpowiedniej do powierzchni pomieszczenia.

Pylenie traw w maju

W Polsce rośnie około 300 gatunków traw, natomiast na całym świecie jest ich jakieś 12 000. Szczególnie popularne w naszym kraju są:

• wyczyniec łąkowy,
• tymotka łąkowa,
• tymotka wonna,
• kupkówka pospolita,
• wiechlina łąkowa,
• rajgras,
• kostrzewa czerwona,
• życica trwała.

Do traw zaliczamy również zboża. W maju poważnym problemem dla alergików staje się pylenie żyta.

W alergologii trawy traktowane są jako jedna grupa, bez podziału na gatunki, ze względu na duże podobieństwo uczulających białek.

Trawy pylą długo, ponieważ niektóre zaczynają kwitnienie już w kwietniu, natomiast zakończenie pylenia następuje we wrześniu. Jednak najwięcej pyłków traw znajduje się w powietrzu pomiędzy majem a lipcem.

Objawy alergii na pyłki traw

Alergia na trawy zazwyczaj daje pierwsze objawy u nastolatków i młodych dorosłych. U uczulonych w wyniku kontaktu z pyłkiem występują:

• obfity wyciek z nosa,
• kichanie,
• swędzenie nosa i gardła,
• zatkanie nosa,
• swędzenie, zaczerwienienie i łzawienie oczu,
• obrzęk powiek.

U niektórych alergików pojawiają się dodatkowo takie dolegliwości jak uczucie zmęczenia i ból głowy.

W przypadku astmatyków przy bardzo wysokim stężeniu pyłku dochodzi do nasilenia objawów astmy. Przejawia się to dusznością, uczuciem ucisku w klatce piersiowej, świszczącym oddechem i kaszlem.

Pylenie drzew w maju

Druga grupa roślin pylących w maju to drzewa. W maju przyczyną występowania reakcji alergicznych mogą być przede wszystkim:

Platan

Platan to rozłożyste drzewo o wysokości do 35 m. Jego kwiaty mają postać kulek występujących pojedynczo lub w grupie na długiej szypule.

W Polsce najbardziej popularny jest platan klonolistny. Można go spotkać w wielu parkach, zwłaszcza w zachodniej części kraju.

Dąb

W Polsce występują naturalnie dwa gatunki dębów: szypułkowy i bezszypułkowy. Niekiedy można się natknąć na informację o obecności trzeciego gatunku, dębu omszonego, który rośnie wyłącznie w Bielinku nad Odrą.

Średnica ziarna wynosi 27–28 μm. Głównym alergenem jest Que a 1.

Pyłek dębu potrafi osiągać wysokie stężenia (od kilkuset do 1 000 z/m³ , a średnio od 150 do 500 z/m³ ), natomiast objawy alergiczne występują przy stężeniu 80 ziaren na 1m³ powietrza.

Poniższa tabela prezentuje, jak prezentowało się stężenie pyłku dębu w kilku polskich miastach w 2003 r.

Buk

W Polsce występuje naturalnie jeden gatunek buka – buk zwyczajny. Osiąga on wysokość do 30 m i charakteryzuje się szeroką, gęstą koroną. Kwitnie od końca kwietnia do początku maja.

Buk nie należy do najpopularniejszych alergenów, lecz bywa przyczyną reakcji alergicznych. Pierwsze objawy u osób uczulonych występują przy stężeniu pyłku przekraczającym 80 ziaren na m³ powietrza.

Sosna

Alergię na pyłek sosny diagnozuje się rzadko, ale warto mieć na uwadze fakt, że drzewo to może uczulać. Ewentualne objawy są typowe dla uczuleń pyłkowych.

Sosny produkują duże ilości pyłku, ponieważ każdy kwiat jest w stanie uwolnić pond 150 tysięcy ziaren. Żółty nalot, który pojawia się w maju na dachach budynków i samochodów to właśnie pyłek tego drzewa.

Świerk

Podobnie jak w przypadku innych drzew iglastych świerk uczula rzadko, jednak alergia na niego jest możliwa.

W Polsce występuje naturalnie wyłącznie świerk pospolity. Można go spotkać głównie na terenach górskich i podgórskich oraz na Mazurach. Osiąga wysokość do 55 m.

Brzoza

W maju stężenie pyłku brzozy w powietrzu jest już niższe niż w kwietniu, jednak ze względu na silne właściwości uczulające drzewo to wciąż stanowi dla alergików problem.

W Polsce występuje 7 gatunków brzozy, a najbardziej popularne są brzoza brodawkowata, czarna i omszona.

Główny alergen brzozy to białko z rodziny profilin Bet v1. Podczas pylenia kwiatostany mają barwę żółtobrązową, a każdy z nich może wytworzyć nawet 5 milionów ziaren pyłku.

Przy stężeniu 80 ziaren pyłku brzozy w 1 m³ powietrza objawy uczulenia występują już u większości alergików.

Objawy alergii na pyłek drzew

U alergików uczulonych na drzewa pylące w maju występują symptomy charakterystyczne dla alergii pyłkowych, czyli:

• wodnisty wyciek z nosa,
• niedrożność nosa,
• kichanie,
• zaczerwienienie, swędzenie i łzawienie oczu,
• świąd nosa i gardła.

Ponadto u astmatyków może dojść do nasilenia objawów tej choroby.

Inne rośliny pylące w maju

Trawy i drzewa to nie jedyny majowy problem alergików. Co pyli w maju poza nimi? Wiele roślin, lecz jeśli chodzi o właściwości uczulające, szczególnie ważne są cztery gatunki.

Babka

W Polsce występuje kilka gatunków babki, jednak najsilniejsze właściwości uczulające ma babka lancetowata. Kwitnie w maju i czerwcu.

To popularny alergen, ponieważ pozytywne odczyny skórne pojawiają się nawet u 26% osób poddawanych testom alergicznym.

Kwiaty babki lancetowatej mają długość do 3 cm, podczas gdy kwitnąca latem babka zwyczajna ma kwiaty o długości do 15 cm.

Szczaw

Wyróżnia się 25 gatunków szczawiu, natomiast w Polsce występuje głównie szczaw zwyczajny. Rośnie na glebach żyznych, bogatych w azot i kwitnie w maju oraz czerwcu.

W miastach stężenie pyłku szczawiu w powietrzu jest niskie, natomiast wyższe odnotowuje się na terenach podmiejskich, w pobliżu łąk.

Pokrzywa

W przypadku pokrzywy dodatnie odczyny skórne pojawiają się blisko u 1/4 pacjentów poddawanych testom alergicznym. Jednak zwykle są one bardzo słabo nasilone.

Pyłek pokrzywy rzadko daje objawy kliniczne, ale warto wiedzieć, że może uczulać, a kwitnienie pokrzywy rozpoczyna się właśnie w maju.

Najczęściej spotykany gatunek pokrzywy to pokrzywa zwyczajna. Jej łodyga osiąga wysokość do 1,5 m. Kwiaty są niewielkie, zebrane w zwisające grona.

Rzepak

Przyczyną reakcji uczuleniowych w maju może być również rzepak. To roślina popularna w Polsce, wytwarzająca duże ilości pyłku.

Objawy alergii

Uczulenie na babkę, pokrzywę, szczaw i rzepak daje takie same objawy, które nie różnią się od symptomów innych alergii pyłkowych. U alergików występują zatem:

• świąd nosa,
• wodnisty wyciek z nosa,
• niedrożność nosa,
• zaczerwienienie, swędzenie i łzawienie oczu,
• kichanie.

U astmatyków w wyniku ekspozycji na uczulające pyłki może też dojść do nasilenia objawów astmy.

Oczyszczacz powietrza na pyłki

Unikanie spacerów w pobliżu pylących roślin nie wystarczy, aby uniknąć kontaktu z alergenami. Pyłki są lekkie, dlatego rozprzestrzeniają się na dużych obszarach i trafiają do wnętrz budynków. W domu najlepszą ochronę przed nimi zapewni dobry oczyszczacz powietrza.

5 dobrych oczyszczaczy powietrza na pyłki

Marka i model	Cena	Najważniejsze parametry	Opinia eksperta
Klarta  Forste 4	899 zł Klarta.pl	Do maks. 38 m2 CADR 300 m3/h Filtr wstępny, HEPA H13, węglowy Jonizator plazmowy 3 tryby auto Wi-fi Recenzja	Nr 1 w rankingu opłacalności. Idealny do małych i średnich pomieszczeń. Wysoka skuteczność i bardzo dobry komfort obsługi.
Klarta Stor 2	1399 zł Klarta.pl	Do maks. 75 m2 CADR 600 m3/h Filtr wstępny, HEPA H13, węglowy Jonizator plazmowy 3 tryby auto Wi-fi Recenzja	Najkorzystniejsza propozycja do średnich i dużych pomieszczeń. Dokładne oczyszczanie i świetny komfort obsługi.
Electrolux PA91DG-404	1713 zł Ceneo.pl	Do maks. 55 m2 CADR 442 m3/h Filtr wstępny, HEPA E12, węglowy Tryby auto Wi-fi Recenzja	Jeden z liderów w rankingu opłacalności. Bardzo wydajny, cichy, zapewnia komfortowe użytkowanie.
Samsung AX32BG3100GG	749 zł Ceneo.pl	Do maks. 40 m2 CADR 320 m3/h Filtr wstępny, HEPA 13, węglowy Tryb auto Wi-fi Recenzja	Dobra relacja ceny do możliwości. Odpowiedni do małych i średnich pomieszczeń. Skuteczny, wygodny w obsłudze.
Vestfrost VP-A1Z40WH	899 zł Ceneo.pl	Do maks. 43 m2 CADR 350 m3/h Filtr wstępny, HEPA 13, węglowy Jonizator plazmowy Tryb auto Recenzja	Bardzo dobra relacja ceny do możliwości. Dokładne oczyszczanie idzie w parze z łatwą obsługą.

2 ważne cechy dobrego oczyszczacza na pyłki

Dwie najważniejsze cechy dobrego oczyszczacza powietrza na pyłki to:

1. Wydajność dostosowana do powierzchni pomieszczenia. Na każde 10 m² powinno przypadać minimum 80 m³/h wydajności (CADR), ale lepiej, aby było to więcej.
2. Obecność filtra HEPA, który jest najskuteczniejszy w zatrzymywaniu pyłków i innych alergenów.

Więcej informacji o oczyszczaczu powietrza na alergię przeczytasz w artykule: Oczyszczacz powietrza dla alergików – jaki wybrać?

Źródła

1. Małgorzata Skoczylas-Kouyoumdjian, Pylenie traw – jak sobie z radzić z alergią na pyłki traw, medicover.pl.
2. Piotr Rapiejko, Co nas uczula? alergologczestochowa.pl
3. Piotr Rapiejko, Alergeny pyłku dębu, journalsmededu.pl
4. Piotr Rapiejko, Alergeny pyłku buka, journalsmededu.pl
5. Izabela Ośródka, Co pyli w maju? Rośliny, które mogą wywołać alergię, apteline.pl
6. Tomasz Maćkowiak, Świerk – symbol świąt Bożego Narodzenia, poznan.lasy.gov.pl
7. Kalendarz pylenia cz. 3 Brzoza, alergiczne.info
8. Pyłek babki, pylenia.pl
9. Piotr Rapiejko, Pyłek szczawiu, odetchnijspokojnie.pl
10. Piotr Rapiejko, Pyłek pokrzywy, odetchnijspokojnie.pl