Co pyli w kwietniu?

Kwiecień to czas, w którym pylą przede wszystkim trawy, lecz w cieplejszych częściach częściach kraju w powietrzu mogą już pojawiać się pyłki traw.

W skrócie

• W kwietniu nadal pylą głównie drzewa, w tym silnie uczulające brzoza, dąb i leszczyna.
• Pod koniec miesiąca w powietrzu zaczynają pojawiać się pyłki traw i rzepaku.
• Alergicy powinni używać oczyszczacza powietrza z filtrem HEPA, który bardzo dobrze radzi sobie z wychwytywanie pyłków roślinnych i innych alergenów.

Pylenie brzozy

Jednym z najsilniejszych kwietniowych alergenów jest pyłek brzozy. To drzewo dość popularne w Polsce, zwłaszcza w lasach. Występuje u nas 7 gatunków brzozy, a najbardziej rozpowszechnione są rzoza brodawkowata, brzoza czarna i brzoza omszona. Brzoza pyli od marca do maja, lecz to właśnie w kwietniu stężenie pyłku jest najwyższe.

Główny alergen brzozy to Bet v1. Kwiatostany są początkowe żółte, a potem zmieniają barwę na żółtorbązową. U większości alegików objawy występują przy stężeniu 80 ziaren pyłku brzozy w 1 m³ powietrza.

Jeden kwiat brzozy może wytworzyć ponad 20 tysięcy ziaren pyłku, natomiast z jednego kwiatostanu powstaje do 5 milionów ziaren.

Objawy alergii na pyłek brzozy obejmują:

• świąd nosa i kichanie,
• wyciek z nosa,
• niedrożność nosa,
• łzawienie, zaczerwienienie i pieczenie spojówek oczu,
• świszczący oddech,
• kaszel,
• nasilenie objawów astmy u chorych na nią.

Pylenie dębu

Przyczyną reakcji alergicznych w kwietniu bywa również pyłek dębu. W Polsce występują dąb szypułkowy i bezszypułkowy, przy czym ten pierwszy kwitnie około 2 tygodni przed drugim. Najwyższe poziomy pyłku w powietrzu odnotowuje się w parkach i na terenach podmiejskich, jednak w ostatnich latach jest go coraz więcej także w aglomeracjach miejskich.

Głównym alergenem dębu jest Que a 1. U większości uczulonych objawy alergiczne występują przy stężeniu 80 ziaren na 1m³ powietrza. Ziarno ma średnicę 27–28 μm.

Poniższa tabela prezentuje czas trwania sezonu pylenia i maksymalne stężenie pyłku dębu w kilku miastach Polski w 2003 r.

Objawy alergii na pyłek dębu są typowe dla uczuleń pyłkowych, a więc obejmują:

• nieżyt nosa,
• świąd nosa i kichanie,
• wodnisty katar,
• zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie śluzówki oczu,
• świszczący oddech,
• swędzenie gardła,
• kaszel,
• zaostrzenie objawów astmy u osób zmagających się z tym schorzeniem.

Pylenie wierzby

Od marca do kwietna pyli wierzba, przy czym najtrudniejszy dla alergików jest przełom marca i kwietnia, ponieważ to właśnie wtedy odnotuje się najwyższe stężenia pyłku. Jeśli charakterystyczne dla tego drzewa białe kotki pokrywają się żółtym pyłkiem, to znak, że alergicy powinni trzymać się od niego z daleka.

Z 26 gatunków wierzby występujących w Polsce najbardziej rozpowszechnione są wierzba biała (inaczej płacząca) purpurowa, krucha, wicowa, szara, wiklina i iwa.

Objawy alergii są typowe dla innych uczuleń pyłkowych, tak więc występują przede wszystkim podrażnienie błony śluzowej nosa i oczu, co skutkuje m.in. katarem, kichaniem, zaczerwienieniem oczu.

Pylenie jesionu

W kwietniu pyli także jesion, który jest dość częstym alergenem. W Polsce naturalnie występuje wyłącznie jesion wyniosły, którego można spotkać głównie w wilgotnych lasach oraz przy drogach.

Głównym alergenem jesionu jest Fra e 1, któy wykazuje duże podobieństwo do alergenu oliwki Ole e 1, co oznacza możliwość występowanie reakcji krzyżowych.

Bliższe informacje na temat okresu pylenia i stężenia pyłku jesionu w poszczególnych miastach Polski prezentuje poniższa tabela:

Objawy alergii na pyłek jesionu to:

• swędzenie i łzawienie oczu,
• katar, zatkanie nosa,
• kichanie,
• świszczący oddech,
• kaszel, napady astmy (u osób chorujących na nią).

Pylenie topoli

Topola nie jest częstym alergenem, lecz zdarza się, że uczula. Warto o tym pamiętać, ponieważ ze względu na szybki wzrost drzewo jest dość popularne. W Polsce występują topola biała, czarna i osika.

Najczęstsze objawy alergii na pyłek topoli to katar, świąd nosa i jego niedrożność, kichanie, podrażenienie spojówek oczu.

Pylenie leszczyny

Leszczyna to jedna z najwcześniej pylących roślin w Polsce. Jej pyłek pojawia się w powietrzu już w lutym i chociaż w kwietniu jest go niewiele, to alergicy powinni zachować ostrożność. Leszczyna jest bowiem jednym z najsilniejszych alergenów. W Polsce najpopularniejsza jest leszczyna pospolita.

Cor a 1, należący do rodziny białek PR-10. Alergeny mają postać zółtych pręcików o długości około 5 cm i są zgrupowane po 2-4 sztuki. U niektórych uczulonych dolegliwości alergiczne mogą pojawić się przy stężeniu 35 ziaren na 1 m³, natomiast przy stężeniu 80 ziaren na m³ występują już u wszystkich alergików.

Pyłek leszczyny rzadko powoduje niedrożność nosa i objawy ze strony górnych dróg oddechowych, natomiast zazwyczaj pojawiają się świąd nosa i kichanie, wodnisty wyciek z nosa, zaczerwienienie, łzawienie i pieczenie oczu.

Pylenie olchy

Jeśli chodzi o olszę, to sytuacja wygląda podobnie, jak z leszczyną. Rozpoczyna pylenie w lutym, a w kwietniu już je kończy, lecz pyłek ma silne właściwości uczulające. W Polsce występują głównie olcha czarna, szara i zielona.

Kwiatostany mają długość 6-12 cm i są zółte w środku oraz czerwonobrązowe na brzegach. Główne alergeny stanowią Aln g1, czyli białko z rodziny PR-10 i Aln g4 z grupy polkalcyn. Wszyscy uczuleni odczuwają dolegliwości przy stężeniu 85 ziaren na m³, natomiast u niektorych występują one już wtedy, gdy stęzenie to wynosi 45 ziaren na m³.

Symptomy alergii są charakterystyczne dla uczuleń pyłkowych, czyli obejmują:

• świąd nosa i kichanie,
• wodnisty katar,
• niedrożność nosa,
• zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie oczu,
• świszczący oddech,
• nasilenie objawów astmy u osób chorych na nią.

Pylenie wiązu

Pyłek wiązu nie powoduje aż tak silnych objawów alergicznych jak olcha czy brzoza, lecz alergia na niego nie należy do rzadkości. W Polsce naturalnie występują wiąz szypułkowy, wiąz górski oraz wiąz polny.

Objawy uczuleniowe nie różnią się od typowych symptomów alergii pyłkowej, czyli obejmują m.in. nieżyt nosa, katar, podrażnienie spojówek oczu.

Pylenie traw w kwietniu

Pod koniec kwietnia pylenie rozpoczynają trawy. Prawdziwym problemem dla alergików stają się dopiero w maju, jednak podczas kwietniowych spacerów warto już zachować ostrożność, zwłaszcza jeśli przebywa się w cieplejszych regionach Polski.

Wśród najwcześniej kwitnących gatunków znajduje się wyczyniec łąkowy, który występuje w lasach i na łąkach, lecz często bywa wykorzystywany również w przydomowych ogrodach.

Pylenie rzepaku w kwietniu

Szczytowym sezonem pylenia rzepaku jest maj, jednak roślina ta często pyli już pod koniec kwietnia. Warto o tym pamiętać, ponieważ rzepak uczula dość często. Osoby zmagające się z alergią na pyłek nie powinny uważać na miód rzepakowy, ponieważ prawdopodobnie spożycie go również spowoduje wysępienie reakcji uczuleniowej.

Pylenie grzybów pleśniowych

Poza roślinami w kwietniu pylą także grzyby pleśniowe. Wiosną wzrasta aktywność silnie uczulających grzybów cladosporium i alternaria. U uczulonych mogą pojawić się:

• świąd i kichanie,
• wodnisty katar,
• nieżyt nosa,
• świszczący oddech,
• duszności,
• napadowy kaszel,
• zmiany na skórze w postaci np. pokrzywki.

Oczyszczacz powietrza na pyłki

W uniknięciu kontaktu z uczulającymi pyłkami pomoże oczywiście dobry oczyszczacz powietrza. Przedstawiamy pięć ciekawych propozycji, w tym jeden oczyszczacz z funkcją nawilżania.

5 top oczyszczaczy na wiosenne pyłki

Marka i model	Cena	Najważniejsze parametry	Opinia eksperta
Klarta Forste 4	899 zł Klarta.pl	Do maks. 38 m2 CADR 300 m3/h Filtr wstępny, HEPA H13, węglowy Jonizator plazmowy 3 tryby auto Wi-fi Recenzja	Najbardziej opłacalny wybór do małych i średnich pomieszczeń. Wysoka skuteczność i znakomity komfort obsługi
Klarta Stor 2	1399 zł Klarta.pl	Do maks. 75 m2 CADR 600 m3/h Filtr wstępny, HEPA H13, węglowy Jonizator plazmowy 3 tryby auto Wi-fi Recenzja	Najkorzystniejszy wybór do średnich i dużych pomieszczeń. Skuteczne oczyszczanie i bardzo wygodna obsługa.
Electrolux PA91DG-404	1713 zł Ceneo.pl	Do maks. 55 m2 CADR 442 m3/h Filtr wstępny, HEPA E12, węglowy Tryby auto Wi-fi Recenzja	Jeden z najbardziej opłacalnych modeli w rankingu. Bardzo dobra wydajność w parze z cichą pracą.
Samsung AX60R5080WD	1549 zł Ceneo.pl	Do maks. 58 m2 CADR 467 m3/h Filtr wstępny, HEPA 13, węglowy Jonizator plazmowy Tryb auto Wi-fi Recenzja	Świetny do średnich i większych pomieszczeń. Skuteczny, cichy i wygodny w obsłudze.
Sharp UA-HD50E-L	1599 zł Ceneo.pl	Do maks. 38 m2 CADR 306 m3/h Filtr wstępny, HEPA 13, węglowy Jonizator plazmowy Tryb auto Nawilżacz ewaporacyjny Recenzja	Bardzo korzystna propozycja przy problemach z niską wilgotnością powietrza i brakiem miejsca na dwa oddzielne urządzenia.

Cechy dobrego oczyszczacza dla alergika

Dobry oczyszczacz powietrza na pyłki powinien spełniać przede wszystkim dwa warunki:

• Być wyposażony w filtr HEPA. To właśnie ta technologia zapewnia najlepszą ochronę przed pyłkami i innymi alergenami. Nie zastąpią jej jonizacja czy filtr wstępny, które mogą jednak pełnić funkcje pomocnicze.
• Wyróżniać się wydajnością odpowiednią dla pomieszczenia, w którym będzie pracować. Minimalne zapotrzebowanie na wydajność (CADR) można poznać poprzez pomnożenie metrażu pokoju przez 8. Jednak warto wybierać urządzenia, które zapewniają jeszcze lepszą relację wydajności do powierzchni, aby możliwe było efektywne oczyszczanie bez częstego używania wysokich prędkości, które bywają hałaśliwe.

Ponadto warto uwzględnić:

• Głośność pracy – ponieważ urządzenie nie powinno zakłócać komfortu. Do sypialni najlepiej wybrać oczyszczacz, który w niskiej prędkości generuje poniżej 30 dB. W innych pomieszczeniach może to być kilka dB więcej.
• Koszty użytkowania – będzie je trzeba ponosić przed cały okres użytkowania oczyszczacza. Są uzależnione od ceny i żywotności filtrów wymiennych oraz od zużycia prądu.
• Obecność pożądanych funkcji – w oczyszczaczach można znaleźć np. sterowanie wi-fi, jonizację, funkcję nawilżania powietrza. Warto zastanowić się, których najbardziej się potrzebuje i znaleźć oferujące je urządzenie.

Źródła

1. Kalendarz pylenia cz. 1 Leszczyna, alergiczne.info
2. Kalendarz pylenia cz. 2 Olcha, alergiczne.info
3. Olsza czarna, drzewa.nk4.netmark.pl
4. Piotr Rapiejko, Pyłek Olszy, mp.pl
5. Piotr Rapiejko, Pyłek leszczyny mp.pl
6. Piotr Rapiejko, Pyłek topoli, mp.pl
7. Kalendarz pylenia cz. 4 Topola, alergiczne.info
8. Kinga Lis, Czas na bazie – wierzbowe kotki, strefaalergii.pl
9. Grzegorz Falkowski, Polskie wierzby, czyli krótka charakterystyka rodzaju. portalkomunalny.pl
10. Pyłek jesionu, odetchnijspokojnie.pl
11. Piotr Rapiejko, Alergeny pyłku dębu, journalsmededu.pl
12. Pyłek jesionu, alergen.info.pl
13. Małgorza Puc et al., Pyłek jesionu w powietrzu wybranych miast Polski w roku 2008, rju.edu.pl
14. IgE sp. T8 Wiąz, medica.radom.pl

FAQ, czyli najczęstsze pytania o pylenie w kwietniu