12 spośród 20 najbardziej zanieczyszczonych miast Europy znajduje się w Polsce. W zestawieniu Europejskiej Agencji Powietrza znajdziemy 375 europejskich miast, sklasyfikowanych pod względem jakości powietrza.
Najczystsze z nich są w Portugalii, Szwecji i Finlandii. Najbrudniejszym powietrzem oddychają mieszkańcy Slovenskiego Brodu w Chorwacji. Zaraz potem mamy całą listę polskich miast, z Nowym Sączem, Piotrkowem Trybunalskim, Łomżą czy Żorami na czele.
Jakie są najbardziej zanieczyszczone miasta w Polsce? Gdzie jest najwięcej smogu w Polsce w 2023 roku? Jakie miasto ma zaś najczystsze powietrze.
Ranking najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce
Powyższa mapa mówi o miastach, w których odnotowano największą ilość dni z przekroczonymi normami jakości powietrza.
TOP 10 polskich miast z największą ilością dni smogowych w 2021 roku:
- 1. Nowa Ruda (95 dni)
- 2. Sucha Beskidzka (93 dni)
- 3. Wodzisław Śląski (87 dni)
- 4. Żywiec, Pszczyna (80 dni)
- 6. Goczałkowice Zdrój, Nowy Sącz (76 dni)
- 8. Oświęcim (75 dni)
- 9. Mosina (74 dni)
- 10. Zabierzów, Tuchów (73 dni)
Warto przeczytać: Smog fotochemiczny. Skład, powstawanie, skutki
Innym zestawieniem jest to prezentowane przez Europejską Agencję Powietrza. W ramach badań agencji obserwowano średnioroczne poziomy PM2,5 w 375 miastach w Europie w latach 2021-2022.
W niechlubnej, ostatniej 20 najbardziej zanieczyszczonych miast Europy, znajdziemy aż 12 polskich miejscowości.
Zobacz także: Smog typu londyńskiego. Skład, powstawanie, skutki
TOP 10 polskich miast z najwyższym średniorocznym poziomem PM2,5 w latach 2021-2022
- 1. Nowy Sącz (374 miejsce w Europie)
- 2. Piotrków Trybunalski (373 miejsce w Europie)
- 3. Łomża (371 miejsce w Europie)
- 4. Żory (370 miejsce w Europie)
- 5. Kraków (369 miejsce w Europie)
- 6. Gliwice (368 miejsce w Europie)
- 7. Zgierz (366 miejsce w Europie)
- 8. Tarnów (365 miejsce w Europie)
- 9. Katowice (364 miejsce w Europie)
- 10. Częstochowa (363 miejsce w Europie)
Jak Polska wypada na tle Europy?
Dobrze obrazuje to poniższa mapa.
Jak widać z powyższej mapy, skażone powietrze to głównie domena polskich, ale także tureckich i i bałkańskich miast. Nieciekawie sytuacja wygląda również na północy Włoch – w miastach takich jak Vicenza, Wenecja, Cremona czy Piacenza.
Zobacz także: Jak powstają kwaśne deszcze? Przyczyny i skutki
Polskie normy jakości powietrza vs normy jakości powietrza WHO
Warto też wspomnieć, iż polskie normy jakości powietrza są w tej chwili bardziej liberalne niż te rekomendowane przez WHO.
Przedstawiliśmy to w tabeli poniżej:
Różnice dotyczą przede wszystkim postrzegania granicznych wartości pyłów zawieszonych PM2,5 i PM10, a więc głównych składników smogu.
W Polsce dopuszczalne roczne stężenie PM2,5 wynosi 20 µg/m3 podczas gdy WHO rekomenduje 10 µg/m3. Średnioroczne stężenie PM10 w Polsce to max. 40 µg/m3. Wg standardów WHO jest to 25 µg/m3.
Informacje wyświetlane np. na przystankach czy stacjach pomiarowych odnoszą się do polskich norm. Dlatego też, kiedy widzimy np. „dobrą” jakość powietrza, warto wiedzieć, że nie jest ona zła, ale mogłaby być lepsza.
Jak chronić się przed zanieczyszczeniami powietrza?
Oczyszczacze powietrza
Oczyszczacz powietrza to najskuteczniejsza domowa ochrona przed smogiem, alergenami, zarodnikami pleśni i grzybów oraz szczepami bakterii i wirusów. Urządzenia te potrafią nie tylko wychwytywać szkodliwe mikrocząsteczki, które przedostają się do naszych dróg oddechowych, ale również neutralizować nieprzyjemne gazy i zapachy.
Zobacz najbardziej polecane oczyszczacze powietrza na smog
| Marka i model | Wydajność oczyszczania | Funkcje | Cena | Recenzja |
| 1. Klarta Forste 4 | 300 m3/h | Filtry HEPA H13, węglowy i wstępny, jonizacja plazmowa ION Plasma Air, genialne 3 tryby automatyczne, 8 poziomów prędkości, Wi-Fi i aplikacja mobilna | 859 zł | ZOBACZ WIĘCEJ |
| 2. Klarta Stor 2 | 600 m3/h | Filtry HEPA H13, węglowy i wstępny, jonizacja plazmowa ION Plasma Air, genialne 3 tryby automatyczne, 6 poziomów prędkości, Wi-Fi i aplikacja mobilna | 1349 zł | ZOBACZ WIĘCEJ |
| 3. Samsung AX60R5080WD | 467 m3/h | Filtry HEPA H13, węglowy i wstępny, czujnik LZO, dobry tryb automatyczny, 4 poziomy prędkości, Wi-Fi i aplikacja mobilna Cicha praca | 1429 zł | ZOBACZ WIĘCEJ |
| 4. Sharp KC-A50EUW | 306 m3/h | Filtry HEPA H13, węglowy i wstępny, czujnik zapachów, czujnik kurzu (brak czujnika PM2,5), świetny nawilżacz powietrza i jonizacja plazmowa Plasmacluster | 1499 zł | ZOBACZ WIĘCEJ |
1. Klarta Forste 4 – bestseller z dobrą automatyką do małych i średnich pomieszczeń
Klarta Forste 4 w naszym pomieszczeniu labowym. Materiały własne Ranking-oczyszczaczy.pl
Klarta Forste 4 oferuje wydajność oczyszczania na poziomie 300 m3/h, co czyni ją dobrą propozycją do ok. 30-35 m2 (max. 37,5 m2). W standardzie otrzymujemy 8 prędkości oczyszczania, 3 bardzo restrykcyjnie zaprogramowane tryby automatyczne, Wi-Fi i aplikację mobilną oraz pilota do sterowania. Zaletą są również dość tanie filtry wymienne i czytelny wyświetlacz, informujący o poziomie PM2,5, wilgotności i temperaturze.
2. Klarta Stor 2 – najtańszy skuteczny oczyszczacz do dużych powierzchni
Klarta Stor 2 posiada wszystkie zalety mniejszego modelu przeniesione na większą skalę. Przy zachowaniu świetnego, bardzo restrykcyjnego charakteru i rozbudowanych możliwości sterowania, mamy tutaj 2 razy większą wydajność oczyszczania. 600 m3/h pozwala na oczyszczenie powierzchni sięgającej nawet 75 m2. Dobrą wiadomością jest również obecność naprawdę wydajnego jonizatora ION Plasma Air.
3. Samsung AX60R5080WD – gorsza automatyka, ale niezła wydajność oraz wskaźniki PM2,5, PM1, PM10 i LZO
Samsung AX60 to propozycja bardziej renomowanego producenta, który jednak przegrywa z Klartą pod kątem restrykcyjności urządzeń.
Warto jednak odnotować fakt większej ilości wskaźników – Samsung AX60 informuje bowiem o poziomie PM2,5, ale też PM1 i PM10 (estymacje na podst. wartości PM2,5).
Jest również osobny czujnik LZO, choć jego działanie jest dość przeciętne. Jest też aplikacja mobilna i przejrzyście zaprojektowany wyświetlacz.
4. Sharp KC-A50EUW – Standardowy oczyszczacz i świetny nawilżacz powietrza w atrakcyjnej cenie
Głównymi zaletami oczyszczacza powietrza z nawilżaczem Sharp jest jego atrakcyjna cena oraz świetne możliwości nawilżania – urządzenia posiada duży, 3,6-litrowy pojemnik na wodę i wydajność nawilżania 600 ml/h. Gorzej wypada wydajność oczyszczania, choć 306 m3/h to również przyzwoita wartość. Brakować może dedykowane czujnika PM2,5 – jest za to czujnik kurzu, który działa dość dobrze, dostrzegając jednak jedynie większe cząstki zanieczyszczeń.
Maski smogowe
O ile oczyszczacze powietrza zapewnią skuteczną ochronę w domu czy biurze, o tyle na dworze maski antysmogowe mogą być naprawdę przydatne. Zwłaszcza, jeśli mieszkamy w Pszczynie, Nowym Sączu czy Łomży.
Tokyo Mask Ginza Pro. Materiały własne Ranking-Oczyszczaczy.pl
Maski smogowe, aby odpowiednio chronić nas przed zanieczyszczeniami powinny spełniać dwa warunki:
- być właściwie dopasowane do twarzy,
- wyposażone w filtry HEPA, N99 czy FFP3.
Odpowiednie wietrzenie pomieszczeń
Jeśli odbywa się w przemyślany sposób, wietrzenie pomieszczeń, to kolejny dobry sposób na zapewnienie cyrkulacji i oczyszczenie powietrza w mieszkaniu. Oczywiście nie będzie to tak skuteczne jak w przypadku oczyszczacza powietrza, warto jednak przynajmniej 2-3 razy dziennie otworzyć okna „na przestrzał” na ok. 5-10 minut, by pozbyć się chociażby nadmiaru CO2.
Dlaczego powietrze jest ważne? Jaki wpływ ma jakość powietrza na nasze zdrowie?
Najlepiej obrazuje to garść statystyk zebranych w raporcie Air Quality in Europe 2021 przez Europejską Agencję Środowiska. W 2019 roku w 27 krajach członkowskich UE doszło do:
- 307 000 przedwczesnych zgonów w wyniku narażenia na drobny pył zawieszony,
- 40 400 przedwczesnych zgonów w wyniku przewlekłej ekspozycji na dwutlenek azotu,
- 16 800 przedwczesnych zgonów wśród osób narażonych na ostrą ekspozycję na ozon.
Więcej na temat smogu i norm jakości powietrza w Europie mówimy w artykule: Pyły zawieszone PM2.5 i PM10 w powietrzu. Normy w 2023 roku.
Zobacz także: Smog elektromagnetyczny – poważne zagrożenie czy teoria spiskowa?
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Pod względem największego średniorocznego stężenia PM2,5 – Nowy Sącz. Pod względem największej ilości dni smogowych w ciągu roku – Nowa Ruda na Dolnym Śląsku.
Nie posiadamy jeszcze danych za rok 2022, ale w 2021 roku były to: Rabka Zdrój (województwo małopolskie), Szczawno-Zdrój (województwo dolnośląskie) i Goczałkowice-Zdrój (województwo Śląskie), które to znalazły się na niechlubnej liście najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce
Według danych Państwowego Monitoringu Środowiska jedynym miastem spełniającym normy jakości powietrza jest Słupsk – 0.99 ng/m3.
W Polsce najmniej smogu jest w miastach położonych na położonych na północy naszego kraju. Najniższy poziom PM2,5 w roku w ostatnich latach odnotowywano w Gdyni, Sopocie, Szklarskiej Porębie, Słupsku i Suwałkach
Źródła:
1. European City Air Quality Viewer. https://www.eea.europa.eu/themes/air/urban-air-quality/european-city-air-quality-viewer Dostęp do strony internetowej: 07.07.2023
2. Targa, J, Ripoll, A, Banyuls, L, Gonzalez Ortiz, A, Soares, J. Status report of air quality in Europe for year 2021, using validated data, ETC-HE Report 2023/1. https://www.eionet.europa.eu/etcs/etc-he/products/etc-he-products/etc-he-reports/etc-he-report-2023-1-status-report-of-air-quality-in-europe-for-year-2021-using-validated-data Dostęp do strony internetowej: 10.07.2023
3. Mapy Generalnego Inspektoratu Ochrony Środowiska. https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current Dostęp do strony internowej: 10.07.2023
